Isı pompası son zamanlarda çok sık duyulan terimlerin başında gelmektedir. Klimalar ile başlayan ısı pompası terimi, kurutucularda karşımıza çıkmış ve son olarak elektrikli otomobillerde kullanılmaya başlanmıştır.
Elektrikli otomobiller söz konusu olduğunda verimlilik önemli bir husus. Üreticiler, elektrikli araçların menzilini artırmak amacıyla rejeneratif fren sistemlerinden ultra aerodinamik gövde şekillerinde kadar her türlü çözümü tasarladı. Üreticilerin elektrikli arabaların bataryasında yükü azaltmak, birkaç km daha uzun menzil elde etmek için kullandığı bir teknoloji de ısı pompası. Isı pompaları, yalnızca evlerde ve ofislerde değil, modern çağda otomobillerde de yaygın bir teknoloji türü haline geldi. Birçok elektrikli araç artık standart veya isteğe bağlı olarak ısı pompasıyla sunuluyor.
Elektrikli araç ısı pompası nedir, ne işe yarar?
Elektrikli araç ısı pompası, aracın aküsünden çıkan atık ısıyı kullanarak aracın içini ısıtan, böylelikle akü şarjının daha az tükenmesi nedeniyle aracın verimliliğini artıran bir cihazdır.
Özünde, ısı pompası elektrikli arabada kabinin, pillerin veya her ikisinin de sıcaklığını artırmak veya azaltmak için kullanılır. Elektrikli arabaların ezici çoğunluğu, verimlilik, performans ve maliyeti dengeleyen lityum iyon piller kullanır. Ancak, akıllı telefonlardaki pil gibi, aşırı sıcaklıklarda maksimum verimlilikte performans gösteremezler; bu da elektrikli arabanın menzilini düşürür. Isı pompası, pili daha optimum bir sıcaklığa getirerek (soğuk veya sıcak) bu sorunu çözmeye çalışır. Soğuk bir günde yalnızca pillerin ısıtılması gerekmez, kabindeki yolcuların da ısınması gerekir.
Geleneksel, içten yanmalı motorlu bir arabada bu bir sorun değildir. Isıtma sistemi motordan atık ısıyı toplar ve kabine yönlendirerek herkesi güzel ve sıcak tutar. Elektrikli bir arabadaki motor bu yöntem için çok verimlidir; geleneksel bir motor kadar fazla atık ısı salmaz. Doğrudan çözüm, kabin havasını ısıtmak için elektrikli ısıtma elemanı kullanmak olurdu ancak bu sistemler yüksek miktarda enerji gerektirir ve aracın menzilini önemli ölçüde etkiler. Bunun yerine, bir ısı pompası dışarıdan hava çekebilir, sıkıştırılmış gaz kullanarak ısıtabilir ve kabin havalandırma deliklerinden geçirerek yolcuları daha verimli bir şekilde ısıtabilir.
Elektrikli arabalarda ısı pompası nasıl çalışır?
Evdeki buzdolabınız, elektrikli arabadaki ısı pompasıyla hemen hemen aynı şekilde çalışır, ancak tersi şekilde. Kompresör, soğutucu gaz, kondansatör, buharlaştırıcı ve sistemi birbirine bağlayan bir boru ağının birleşimini kullanır.
Verimli bir elektrik motoruyla çalıştırılan kompresör, soğutucu gazı küçük bir hacimden zorlar, bu işlem sıcaklığını artırır. Bu sıcak gaz daha sonra bir dizi boru aracılığıyla kondansatöre yönlendirilir, burada ısısı çıkarılır ve suya aktarılır. Bu sıcak su daha sonra hem aküleri hem de arabanın dışından pompalanan havayı ısıtmak için kullanılır ve bu da kabine yönlendirilir.
Yoğunlaştırılmış soğutucu daha sonra genleşmesine ve tekrar gaza dönmesine izin verilen bir buharlaştırıcıya girer. Döngü daha sonra kendini tekrarlar.Ancak ısı pompaları büyüyle çalışmaz; aküden güç çekerler. Güç tüketimleri dışarıdaki havanın sıcaklığına bağlıdır. Tabii ki, soğuk bir günde, arabayı ısıtmak için daha fazla enerji gerekecektir. Isı pompası, yeni, daha da verimli bir teknoloji icat edilene kadar, bir elektrikli arabanın sıcaklığını artırmanın ve azaltmanın en verimli yoludur.
Elektrikli otomobillerde ısı pompası menzili artırır mı?
Elektrikli araçlarda ısı pompası verimliliği artırır. Geleneksel bir ısıtıcıyla karşılaştırıldığında, ısı pompası yaklaşık üç kat daha verimlidir. Elektrikli otomobillerin menzili soğuk hava koşullarında düşer ancak menzil testleri, ısı pompası olan araçlarda, fanlı ısıtıcı çalıştıranlara kıyasla soğukta yaklaşık %10 daha az kilometre düştüğünü göstermektedir.
Peki, ısı pompası olan bir elektrikli araç mı alınmalı? Basitçe söylemek gerekirse, sıcaklığın genellikle tek haneli rakamlara düştüğü bir iklimde yaşıyorsanız, ısı pompası muhtemelen sahip olunması gereken değerli bir özelliktir. Özellikle aşırı sıcaklıkların olduğu bölgelerdeki elektrikli araç sahipleri için ısı pompası en soğuk kış günlerinde faydalı olacak, menzili de artıracaktır.
Yolculuklarınızın çoğu kısa mesafeyse ve daha çok menzilin sorun olmayacağı yerlere gidiyorsanız, o zaman ısı pompası bir gereklilik değildir. Uzun yolculuklar yapıyorsanız menzili en üst düzeye çıkarmak için bir ısı pompası öncelik listenizin en üstünde olmalıdır. Isı pompalı bazı elektrikli araçlar, sahiplerinin arabalarını mobil uygulamayla uzaktan önceden ısıtmalarına da olanak tanır. Bu, doğrudan sıcacık sürüş anlamına gelir.
Isı pompası olan elektrikli araçlar hangileri
Isı pompası, elektrikli arabalara sonradan takılamıyor, otomobil fabrikadan yeni sipariş edildiğinde takılmış olması gerekiyor. Bazı üreticiler ısı pompasını, temel özellik olarak nitelendirip standart olarak sunuyor ancak daha yaygın olarak isteğe bağlı eklenti olarak sunuluyor. BMW, Porsche ve Tesla gibi markalar elektrikli arabalarında ısı pompasını standart olarak sunarken, Audi, Cupra, Kia, Skoda ve Volkswagen gibi başka markalar bunu isteğe bağlı ekstra olarak sunuyor. Elektrikli araba satın almadan önce, özelliklerini kontrol etmenizde veya bayiye arabada standart olarak ısı pompası sunulup sunulmadığını sormanızda fayda var.
2024 Acura ZDX
2025 Audi e-tron + Sportback e-tron
2024 BMW i4
2023 – 2025 Cadillac Lyriq
Chevrolet Blazer EV
Chevrolet Equinox EV
2024-2025 Ford F-150 Lightning
2025 Ford Mustang MachE
Genesis GV60, GV70, G80
2024 Honda Prologue EV
2021-2025 Hyundai Ioniq 5
2021-2025 Hyundai Ioniq 6
Jaguar I-Pace
2022-2025 KIA EV6
2025 KIA EV9
2023 Kia Niro EV
2024+ Lucid
2023 Mercedes EQS SUV
2024+ Mercedes EQ Series
2025 Mini Countryman
2013-2023 Nissan LEAF
2024-2025 Nissan LEAF
2023-2025 Nissan Ariya
2022+ Polestar 2
Porsche Taycan & Macan elektrikli araçları
2025 Rivian R1T + R1S
2021-2025 Tesla Model 3, Y, S, X
2024-2025 Tesla Cybertruck
2023+ Toyota bZ4X
2023+ Volvo C40 Recharge
2024 Volvo XC Recharge
2025 Volvo EX40
Togg’larda ısı pompası var mı? sıkça merak edilir. Togg’da ısı pompası bulunmamaktadır. Togg T10X V2, Togg T10F, ısı pompası olmayan elektrikli araçlar arasındadır. Togg’da neden ısı pompası yok merak edenler için üreticinin açıklaması: “Isı pompası başka markalarda menzile ortalama 50 km’ye kadar etki ederken, bizde 15 km kadar etkisi olacaktı. Dolayısıyla Türkiye’nin iklim koşullarına göre, tüketici maliyeti açısından avantaj sağlayacak daha fazla menzilli batarya sunduk.”
Elektrikli otomobiller için en büyük zorluklardan biri; enerji kullanımını yönetmektir. Geleneksel oto iç ısıtıcıları, akü gücünü motordan uzaklaştırarak otomobilin menzilini önemli ölçüde azaltan yüksek enerjili elektrik dirençlerine dayanır. Elektrikli araçlarda ısı pompası, kabini ısıtmak veya soğutmak için gereken güç miktarını en aza indirerek çok daha verimli bir çözüm sunar.
